वीरगञ्ज l छठ पर्वको रौनक देखिन थालेको छ । वीरगञ्ज लगायत मध्य तराईका गाउँघर, छठिघाट र स्थानीय एफएम रेडियोहरु समेत छठका गीतले गुञ्जायमान छन् ।
बजार छठका सामाग्रीले ढाकिएको छ । शहर रित्तिएर गाउँ भरिएको छ । बजारमा छठको किनमेल गर्ने घुँईचो छ ।
कात्तिक शूक्ल पक्षको चौथी तिथीबाट विधिवत रुपमा छठ शुरु हुन्छ । सप्तमी तिथीका दिन बिहान उदाउँदो सुर्यको पुजा गरेर छठ सम्पन्न हुन्छ । यसरी छठ चार दिनसम्म मनाइन्छ ।
कठोर ब्रत, प्रकृतिको पुजा, अन्नपात फलफुलको प्रसाद, माटा र बाँसका सामाग्रीको प्रयोग, महिला र पुरुषको समान सहभागिता छठ पर्वको मौलिक विशेषता हो ।
छठमा पर्वमा गहुँ वा चामलको पिठोबाट बनेको ठेकुवा मुला, गाजर, बेसारको हरियो बेर्ना, अदुवा ज्यामिर, नरिवल, सुन्तला, केरा, स्याउ, पानी सिंगडा, सुथनी, उखुको बोटसँगै फुलफुल पनि सुर्य भगवान र छठी मातालाइ अर्घ दिने गरिन्छ । यस्तै सामाग्री बेचेर छठमा धेरैले मनग्य आम्दानी समेत लिने गरेका छन् ।
तराई मधेसमा बस्ने भोजपुरी र मैथीली भाषी हिन्दु समुदायको मुख्य पर्वमा पछिल्लो समयमा अन्य समुदायको पनि आकर्षण बढ्दै गएको छ । यसलाई सकारात्मक रुपमा लिनुपर्छ । मुस्लिम समुदायले भाइटीका लगाउने, छठ मनाउने, हिन्दु समुदायले ईद र रमाजानमा सघाउने ।
मधेसी समुदायले पहाडी समुदायको चाड मनाउने, पहाडी समुदाय मधेसीको चाडमा रमाउने । यसले धार्मिक सहिष्णुता झल्काउने मात्रै नभई धार्मिक तथा सामुदायिक द्वन्द्व गराएर लाभ लिन खोज्नेहरु ओझेलमा पर्छन ।
डोम समुदायका लागि छठ पर्वको महत्व अझ बढी छ । छठ पूजामा बाँस र बेतका भाँडाकुँडा बेचेर राम्रो आम्दानी लिने गर्छन् । कात्तिक लाग्ने बित्तिक्कै बच्चादेखि बूढासम्मले काम पाएर बिहान देखि बेलुकासम्म दउरा, छैटा, सुपली बनाउनमा उनीहरु हुने गरेका छन् ।
छठ पर्व मनाउने प्रत्येक तराईवासीले छठमाता तथा सूर्यदेवलाई बाँस र बेतबाटै बनाइएका सुपली, छउरा र छैटामा अर्घ दिनु अनिवार्य मानिन्छ । उनीहरु माथि नै जातिय विभेद कायमै छ । उनीहरुले बनाएको सामाग्री पुजामा चल्छ । तर उनीहरुले मन्दिर भित्र पसेर पुजा गर्न पाउँदैनन् । कतिपय गाउँमा दलित समुदायका लागि बेग्लै छठघा बनाइएको हुन्छ ।
तराई मधेसमा बस्ने भोजपुरी र मैथीली भाषी हिन्दु समुदायको मुख्य पर्वमा पछिल्लो समयमा अन्य समुदायको पनि आकर्षण बढ्दै गएको छ । यसलाई सकारात्मक रुपमा लिनुपर्छ । मुस्लिम समुदायले भाइटीका लगाउने, छठ मनाउने, हिन्दु समुदायले ईद र रमाजानमा सघाउने ।
मधेसी समुदायले पहाडी समुदायको चाड मनाउने, पहाडी समुदाय मधेसीको चाडमा रमाउने । यसले धार्मिक सहिष्णुता झल्काउने मात्रै नभई धार्मिक तथा सामुदायिक द्वन्द्व गराएर लाभ लिन खोज्नेहरु ओझेलमा पर्छन ।
माटोका भाँडा अरु समयमा लगभग प्रयोग हुन छोडेको छ । छठमा नै धेरै माटोका भाँडा बिक्रि हुन्छ । तराई मधेसको साँस्कृतिक धरोहर छठ पर्वले सबै जातजाति, धर्म र समुदायका मानिसलाई एकताको सुत्रमा बाँधेको छ ।
पर्वको मौलिकतामा ह्रास आउन नदिन पर्वमा देखिएका विकृतिहरु हटाउँदै लैजानुपर्छ । अरुको देखासिकी र तडक भडकले न व्यक्तिलाई फाईदा गर्छ न समुदायलाई ।
Discussion about this post